Türk kiz isimleri eski

Sifatlar (Ön Adlar)

3- Sayı Sıfatı
İsimlerin anlamlarını çeşitli yönlerden belirten ve niteleyen İsimlerin sayısını belirten sıfatlardır. Değişik şekillerde
sözcüklere sıfat denir. görülür.
Sıfatlar iki bölüme ayrılır.
A)Niteleme Sıfatı B)Belirtme Sıfatları a) Asıl Sayı Sıfatı: İsimlerin sayısını tam olarak belirten
1- İşaret Sıfatı: 3- Soru Sıfatı sıfatlardır.
2- Belgisiz Sıfat 4- Sayı Sıfatı İsme ‘’KAÇ’’ sorusunun sorulmasıyla bulunur
Ör: Kırk katır mı, kırk satır mı?
Ülkeyi katleden yirmi kişi

A) NİTELEME SIFATI
İsme sorulan “NASIL” sorusuna cevap veren sıfatlardır. b) Sıra Sayı Sıfatı: Asıl sayı sıfatlarına “–inci” eki getirilerek
yapılan sıfatlardır.
Ör:* iyi insanlar beyaz atlara binip uzak ülkelere gitti. İsme ‘’KAÇINCI’’ sorusunun sorulmasıyla bulunur.
*Kırmızı güllerden bir demet alabilir miyim? Ör: Birinci soruyu yanlış çözdüm.
*Akşam kızıllaşıyor, masmavi denizde. Yedinci gün adam eski sağlığına kavuştu.

Not: Sıfatın bulunduğu her yerde sıfat tamlaması vardır. Not: “İlk, ortanca, son, alt ve üst” sözcükleri sayı anlamı
Örnek: Yemyeşil ağaçlar (Sıfat tamlaması) bildirmese de sıra sayı sıfatı kabul edilir.

Adlaşmış Sıfat: Bir niteleme sıfatında isim düşürülüp sıfat tek c) Üleştirme Sayı Sıfatı: Asıl sayı sıfatlarına “-ar, -er” eki
başına bırakılırsa adlaşmış sıfat oluşur. getirilerek yapılır.
Ör: Güzel insanlarla adaşlık etmeyi seviyorum. İsme ‘’KAÇAR’’ sorusunun sorulmasıyla bulunur
Güzellerle arkadaşlık etmeyi seviyorum. Ör: Birer milyarlık iki çek kazandık.
Sınıflarımız yirmi dörder kişilikti.

B- BELİRTME SIFATLARI Not: Bu ek rakamlarla yazılan sayılara gelirse yazım yanlışı

1- İşaret Sıfatı olur.
İsimleri işaret yoluyla belirten sözcüklerdir. Örnek: Öğrenciler 5’er kişilik grup oluşturdu. (5’er yazımı
Bu sıfatlar isme ‘’HANGİ’’ sorusunun sorulmasıyla bulunur. yanlış )
Başlıca işaret sıfatları şunlardır: “bu, şu, o, öteki, beriki, böyle,
şöyle, öyle, buradaki, oradaki, şuradaki… d) Kesir Sayı Sıfatı:İsimleri kesirli ifadelerle belirten
ÖR. Bu kasabaya ömrümü verdim. sıfatlardır.
Ör: Sınıftan yüzde doksan dokuz başarı bekliyoruz. Yüzde
Not: Sıfatların önüne gelen isim düşerse sözcük zamir olur. yirmilik dilime girmek kolay iş; sıkıysa yüzde üçlük dilime gir.
İŞARET SIFAT İŞARET ZAMİRİ
Ör. Bu şiiri yeni yazdım / Bunu yeni yazdım Not: “Çeyrek, yarım, ” sözcükleri de kesir sayı sıfatı kabul
Öteki kitabı okudum / Ötekini okudum edilir.
Not: ‘’Tüm’’ sözcüğü kesir sayı sıfatı değil belgisiz sıfattır.

e) Topluluk Sayı Sıfatı: Asıl sayı sıfatlarına ‘’Z’’ya da ‘’lı, lü’’

2- Belgisiz Sıfat eki getirilerek yapılır.
İsimleri belgisizlik yoluyla belirten Ör.İkiz çocukları varmış.
sözcüklerdir. Üçlü kanepe
Başlıca belgisizlik bildiren sözcükler şunlardır: ““kimi, bazı,
birkaç, hiçbir,her,çoğu, biraz, az, fazla bütün, birtakım…’’

Örnek: Kardeşine birkaç kitap aldım. 4- Soru Sıfatı (Cevaba bakarak bulunur.)
Nasıl, kaç, (kaçıncı,kaçar) hangi, ne kadar, ne sorularıyla
Not: Tümel sözcükler belgisiz sıfat kabul edilir. Her, bütün, yapılır.
hiçbir… İsimleri soru yoluyla belirten sözcüklerdir.
Örnek: Her insan ölümü tadacaktır. (“Her” belgisiz sıfat) Örnekler: Nasıl bir dünya hayal ediyorsun?
Hangi dağda kurt ölmüş?
Not: “Bir” sözcüğü sayıca kesinlik bildirirse sayı sıfatı Kaçıncı katta oturuyorsunuz?
‘’Bir’’ sözcüğü herhangi bir anlamındaysa belgisiz sıfattır. Kaç yıl kaldınız bu dairede?
Bu yarışmada ne kadar para kazandın?
Ör. Akşamları bir bardak süt içmelisin. (sayı)
Bir gece ansızın gelebilirim. (belgisiz)
Not.Sıfatların önüne gelen isim düşerse sözcük zamir olur.
Belgisiz Sıfat Belgisiz Zamir
Kimi dersleri iyiydi / Kimileri iyiydi.
Bazı kitapları okuyor/ Bazılarını okuyor.
İLYAS OCAK
Sıfatlarda Pekiştirme
SIFATLARDA YAPI *Niteleme sıfatlarının anlamını güçlendirmek amacıyla
Sıfatlar yapıları yönünden üçe ayrılır: onların pekiştirilmesidir. Niteleme sıfatları, üç şekilde
pekiştirilir:
a Basit Sıfatlar: Kök durumunda olan ya da yapım eki almamış
sıfatlardır. a) Niteleme sıfatındaki ilk ünlünün sonuna “PıRaSaM”
Ör: İki sandal, eski yüzler, bu ev ünsüzlerinden uygun olan birinin getirilmesi yoluyla
Örnek: * Tertemiz ev *Bembeyaz gömlek
b. Türemiş Sıfatlar: Ad ya da eylem tabanlarına çeşitli * Upuzun boy * Masmavi deniz
yapım eklerinin getirilmesi ile oluşan sıfatlardır.
Ör: Bulanık su, bitkin yüzler, kapıdaki nöbetçi, susuz yaz b) İkileme yoluyla
Örnek:* Eğri büğrü yollar * pırıl pırıl su
* irili ufaklı taşlar * sarı sarı liralar
c. Bileşik Sıfatlar: Birden çok sözcüğün, birleşmesinden
c) ‘’mi’’ soru edatıyla
oluşan sıfatlara yapıları yönünden bileşik sıfat denir. Bileşik
şirin mi şirin insan
sıfatlar iki grupta incelenir.

1- Anlamca Kaynaşmış Bileşik Sıfatlar: Anlam olarak bir

Sıfat Olan ‘’Ki’’
tek kavramı gösterdiği için biçimce bileşik yazılan sıfatlardır.
İsimlere eklenerek yer ve zaman bildiren sıfatlar türeten
Örnek: Yalınayak çocuklar, boşboğaz insanlar ektir.
İsme ‘’hangi’ sorusu sorularak bulunur.
2-Kurallı Bileşik Sıfatlar: Biçimsel olarak ayrı Bu yılki sınav,
yazılmalarına karşın belli bir kurala bağlı olarak öbekleşmiş Yarınki maç,
sıfatlardır.
Kurallı bileşik sıfatlar genel olarak şu yollarla yapılır: NOT.İlgi zamiri sıfat yapan ki ile karıştırılmamalıdır:
Cümlede daha önce geçmiş bir ismin yerini tutan “-ki”
a) Bir sıfat tamlamasında tamlanan durumundaki ada “-lı, k ilgi zamiridir.
-lık,-sız ekinin getirilmesiyle:
Ör: Büyük kapılı ev *Güzel gözlü kız
* On yıllık bekleyiş * İki aylık süre
* Beş kuruşsuz adam Sıfatlarda Küçültme:
Niteleme sıfatlarının sonuna “-cik, -cek, -ce, (-i)msi ve
(i)mtrak” eklerinden uygun olan birinin getirilmesiyle onların
b) Bir takısız ad tamlamasında, tamlanan durumundaki ada
anlamlarında ve derecelerinde bir azalma ve daralmanın
“-lı, -li” ekinin getirilmesiyle: meydana gelmesidir.
ÖR: *Mermer sütunlu saray * Deri montlu çocuk Eklendiği sözcüğe “……e yakın” anlamı katar.

c) Bir sıfat tamlamasında adla sıfatın yeri değiştirilerek ada Örnek: Büyücek ev büyüğe yakın
üçüncü tekil kişi iyelik eki (-i, -si) getirmesiyle: Yüksekçe tepe yükseğe yakın
Örnek : *Yıkık duvar *duvarı yıkık ev Acımsı biber acıya yakın
* Kırık cam *camı kırık pencere Kızılımtırak hava kızıla yakın
Not: Küçültme sıfatı ile küçültme adı(ismini) birbirine
d) Ayrılma (-den) durum eki almış bir addan sonra karıştırma
kullanılan ad eylemler birleşik sıfat oluşturur.
Örnek: Babadan kalma ev
Anadan doğma sakat Not. Bir ad birden fazla niteleme sıfatı alabilir.
Ör. Renkli , kokulu silgi

Not. Bir ad hem niteleme hem belirtme sıfatı alabilir.

San (Unvan) Sıfatları :
Güzel bir insan
İnsan adlarıyla birlikte kullanılır. İnsanların rütbe, derece
ve sosyal durumlarına göre onların adlarına eklenen
Not. Sıfatlarda derecelendirme yapan ’’daha, en,pek,çok’’gibi
saygı, tanıtma sözcükleridir. Kişi adlarının başında veya sözcükler sözcük türü bakımından ZARF’tır.
sonunda ya da hem başında hem de sonunda Öykü çok zeki bir çocuktur. En iyi resmi öykü yaptı.
kullanılabilirler.
Ör: * Bekir Sıtkı Bey * Damat Ferit Paşa Yukarıdaki çok ve en sözcükleri sıfatın derecesini bildiren zarftır.
* Doktor Ahmet Bey *Profesör İsmail Hakkı
*Gazi Osman Paşa